Антонина Евгеньевна балыыһаҕа дьахтар бырааһынан үлэлээн биэнсийэҕэ тахсара аҕыйах сыл хаалла. Сарсын кыыһын төрөөбүт күнэ. Түүппүлэ ылыах буолан тылын биэрбитэ ыраатта да, хамнастара түһэ илик. Кэллэҕинэ да, тута кредит төлөбүрүгэр барар. Кэргэнэ Алексей тыыннааҕар ипотеканан дьиэ ылбыттара, билигин кэргэнэ баара буоллар харчы туһунан толкуйдуо суоҕа этэ. Антонина Евгеньевна үлэтиттэн тахсаат маҕаһыын диэки хаамта. Хата, биэс уон бырыһыан чэпчэтиилээх түүппүлэҕэ түбэһэн, эрэннэрбитин атыыласта. Кыыһа номнуо уон алта сааһын туолар. Кыра сырыттаҕына ийэтэ тугу таҥыннарарынан сылдьар этэ, ыраас эрэ буоллун. Билигин улаатан сирэр-талар. Бу кэмҥэ диэри кыыһа өрүү үөрэкөтө сылдьар бэйэтэ, аҕыйах хонуктааҕыта киһи билбэт гына уларыйда. Кырдьаҕастар кырдьык этэллэр эбит ээ. Улахан оҕо кыһалҕата кыратааҕар үгүс диэн. Аны уол-кыыс тиэмэтэ тирээтэ. Владик диэн табаарыстаах, ону сарсын ыҥыраары гынарын, көҥүллээбэккэ сылдьар. Киэһэ кыыһынаан сүбэлэһэн баран, түөрт оҕону ыҥырар буоллулар. Ол быыһыгар Владик баар уонна үс дьүөгэлэрэ. Ас астанан, ыҥырыылаах оҕолор бары кэлэн остуол тула олорон эрдэхтэринэ, төлөпүөн өрө тырылыы түстэ. Настя төлөпүөнү тутан туран, сирэйдиин-харахтыын уларыйа охсубутун ийэтэ бэлиэтии көрөөт, төлөпүөнү былдьаан ылан иһиллээри гыммыта, номнуо ууран кэбиспиттэр. Кыыс хоһугар киирэн хаалла. Остуол тула оҕолор өйдөөбөтөхтүү мэндээриччи көрөн олордулар. Антонина Евгеньевна кыыһын батыһан хоско киирбитэ, Настя хараҕыттан уу-хаар баһан олорор. Ийэтин көрөөт ойон турда, оҕолорго тиийэн, мантан барыахха диэт таһырдьаны былдьаста. Дьиэ эмискэ иһиллээбит курдук уу-чуумпурда. Ийэ барахсан түүнү быһа манаһан утуйбата. Сарсыныгар оскуолаҕа тиийбитэ, кыыһа суох, үөрэнэ кэлбэтэх. Үлэтиттэн хаһан да отгул диэни ылбатах киһи, аҕыйах хонугу көҥүллэтэн кыыһын көрдүүргэ сананна. Соҕотоҕун мучумааннаныаҕын, хата оскуолатааҕы дьүөгэтэ Ира көрдөрө кэлбитин өйдүү биэрэн, кинини төлөпүөннээн ыҥырда. Ира, өрүү буоларын курдук, истиҥ сүбэһит буолла. Ити ким эрийэн кыыс санаатын алдьаппытын тута сэрэйдэ. – Тоня, эн кыыскар кэпсээбитиҥ дуо? Дьүөгэм барахсан, кэм да, наадата суоҕунан ааҕа сылдьаҕын быһыылаах! Ити кыыһыҥ үкчү ийэтин курдук ээ, – Тоняҕа төһө да ыараханын иһин, Ира баарынан эттэ. Сыл-хонук түргэнник да ааһар, бу соторутааҕыта курдук этэ. Кып-кыра кыысчааны эдэр дьахтар ылбаппын диэн аккаастанан, төрүүр дьиэҕэ хаалларарга баппыыска баттаабыта. Антонина Евгеньевна өйдөтө, ааттыы сатаабытын үрдүнэн оҕотун быраҕан барбыта. Төп-төгүрүк сирэйдээх мыттайбыт оҕону дьахтар аһына көрбүтэ. Тоня кэргэнигэр эппитигэр, чочумча саҥата суох олоро түһэн баран: «Ылыахха», – диэн эр киһи бигэ санаатын биллэрбитэ. Холбоспуттара ырааппыт дьон оҕо күүтэ сатыылларын үрдүнэн суоҕа. Биир санааны ылынан, ийэ-аҕа дьолун билээри, кыра киһини дьиэлэригэр таһаарбыттара. Алексей эбэтин аатынан Настя диэн сүрэхтээн кэбиспиттэрэ. – Тоня, ол болуоссакка оҕолор олороллор, баҕар, кыыс онно баара буолуо, – диэт Ира сүр эрчимнээхтик хаамта. Оҕолор ортолоругар Настялыын бииргэ үөрэнэр кыыһа баарын Тоня тута биллэ. Аргыый кыыһы ыҥыран Настяны ыйыталаһан барда. Кыыс бу дьахталлары сөбүлээбэтэх быһыынан, бэҕэһээ төрөөбүт күнү «Трапеза» кафеҕа ылбыттарын, Настяҕа майгынныыр биир дьахтар кинилэри күндүлээбитин аат харата кэпсээтэ. Ол кэннэ Настя ханна барбытын билбэт эбит. Кыыһын сүтэрэн, ханна, хайдах, туох сылдьарын да билбэт ийэ сүрэҕин мунчаарыы хам ылла, санаарҕабыл үүйэ тутта. – Мин эйиэхэ эрдэтинэ этэн кэбис диэбитим эбээт, – Ира дьүөгэтин сирэйэ хайдах эрэ уһаабытын, сонньуйбутун бэлиэтии көрдө. Милииссийэҕэ тиийэн сайабылыанньа суруйаары 5 Олох түгэннэрэ. Кэпсээннэр гыммыттарын, үс күнүнэн биирдэ кэлээриҥ диэн, ылбатылар. Ыам ыйын бүтэһик күннэрэ буолан халлаан сылаас, таһырдьаттан оҕо-аймах дьиэҕэ киирбэт кэмэ. Оо, билигин дэриэбинэҕэ дьиэ таһын ыраастаан, түптэлээн киһи сүрэҕэр-быарыгар киирэр дьикти сыты таһааран эрдэхтэрэ. Аҕыйах сыллааҕыта, «дьэ, Тоня, бу ылбыт оҕоҥ ийэтэ, оҕотун улаатыннартаран баран, төттөрү ылан барыа» диэбиттэрэ буоллар, Тоня өһүргэниэ этэ. Дьүөгэлэр сүбэлэһэ түһэн баран, хаһыат ылан, сокуону билэр дьоҥҥо юристарга эрийдилэр. Хомойуох иһин, билигин оҕо бэйэтэ быһаарар оруолун учуоттаан, кинилэр дьыалаларыгар быһаарыы биэрбэтилэр. Бүгүн хайаатар да оҕотун дьиэтигэр аҕалыах буолбут ийэ барахсан көхсө холбойон, нүксүччү түһэн дьүөгэтигэр өйөтөн дьиэлээтэ. Ирата түспүт ыалыгар барда. Тоня дьыбааныгар өөр, саҥа таһаарбакка, ытыы сытта… Арай, Алексейа баар буоллун даа, «сэгээр» диэбитинэн киирэн кэллин. Төһө эрэ үөрэ көрсүөх этилэр. Баар-суох тапталын, саамай чугас киһитин куһаҕан ыарыы буулаан, кум-хам тутан, олус түргэнник илдьэ бардаҕа. Саатар аҕыйах сыл тулуспута буоллар даа… Төһө өр сыппыта буолла, эмискэ төлөпүөнэ тырылаата. Аа-дьуо ылбыта линия анараа өттүгэр кыыһын куолаһа: – Антонина Евгеньевна, дорообо, бу мин Настябын, барытын биллим, ийэм кэпсээтэ. Улахан махтал, – сарсын кэлэн таҥаһынсабын ыларын туһунан этээт төлөпүөнүн ууран кэбистэ. Дьэ ити, оҕо сүрэҕэ тааска, бу сыллар усталарыгар төһөлөөх көрөн-истэн биэбэйдээн, ымыы оҥостон илдьэ сылдьыбыт аанньаллара, биир күн барытын сотон кэбистэ… Тоня кыыһын малын бэрийэн, бэлэмнээн тоһуйда. Настя ийэтинээн кэлбиттэрэ, дьахтар сааппыт быһыынан кулук-халык туттан турда, улахан кэпсэтии тахсыбата. Арай баралларыгар, син суобаһа оонньоотоҕо буолуо, баһыыба, махтал тыллары муннун анныгар киҥинэйдэ. Ити курдук боростуойдук быраһаайдаһан араҕыстылар. Тоня урут даҕаны араас буолуон сөп диэбит санааларын хаалларан туран, бу ииппит кыыһыгар эрэнэрэ… Ол эрэлэ сүттэ. Икки хостоох дьиэҕэ соҕотох сорсуйан хаалла. Айылҕаттан кытаанах Тоня улаханнык аймаммата. Сотору Алексейын балтын кыыһа үөрэх туттарса кэлэн олорсуо диэн, Настя хоһун аанын сабан кэбистэ. Тугу толкуйдаабыта буолла… Сирэйин-хараҕын оҥостон, таҥаһын-сабын бэринэн, дьиэтин аанын хатаан, үлэтин диэки дьүккүйдэ. «Туора киһи оҕото оҕо буолбат», – диэн кыыстарын ииттэ ылаары сырыттахтарына, Алексейын эбэтэ Настаа барахсан эппитин өйдөөн кэллэ, санаарҕабыл санаата арыый дьайҕарда. Кини үлэтигэр күн аайы саҥа киһини, саҥа олоҕу көрсөр эбээт!
Ньургуйаана Скрябина
ПОДЕЛИТЬСЯ: