Сорох айар – тутар дьон интервью биэрэллэригэр айбыт үлэлэрин бастакы сыанаһыттарынан кэргэннэрэ буоларын этээччилэр, хайдах ол үлэҕэ көмөлөспүттэрин кэпсээччилэр…
Аҕабыт бастакы оҥоһуктарын биһиэхэ кэпсээбэккэ эрэ соһуччу оҥортолообута. Үлэбэр ааһан иһэн ыраахтан көрөрүм. Тааҥкатын оҥороругар ыала, убайа, дьээдьэ Баанньабыт (Кириллин Иван Иванович) көҕүлээбит. Хотонноро кэккэлэһэ тураллар этэ. Күнү быһа онно ыаһахтаһаллара. Биир кэпсэтиигэ тааҥка боппуруоһа туран кэлбит. Аҕабытыгар күн аайы хотонтон таһаарыллар, онтон трактор свалкаҕа соһоругар сөптөөх гына сыбаан оҥоһуллар, онтон таах тоҕуллар, тоҕо эрэ былыргыттан “тааҥка” диэн ааттанар матырыйаалы туһаҕа таһаарыы диэнинэн идея киирэн, армияҕа сулууспалаабыт дьиҥнээх тааҥкатын оҥорон киирэн барбыт. Убайын сөхтөрбүт. Онтон Уолба оҕолоро, атын улуустартан күрэхтэһэ кэлбит оҕолор иһигэр киирэн, көрөн – истэн үөрэн барбыттар. Мин: “Иллэҥиҥ бэрт ээ,” – диибин. Бэйэтэ үөрэр да үөрэр. Ол оҕолор кэлэн бардылар, маннык диэтилэр диэн кэпсиир.
Оччолорго хантан билиэхпитий ол матырыйаалтан аан дойду дьонун соһутар, сөхтөрөр араас оҥоһуктар айыллан тахсыахтарын?
Эрдэ оскуолаҕа оҕолорго сорудах кэллэҕинэ арааһы оҥороро, муустан, хаартан фигуралары… Дьиэ иһигэр – таһыгар араас оҥоһуктары. Кини туппута, оҥорбута, аҕатын Трофим Трофимович курдук, барыта уурбут – туппут курдук буолааччы.
Дьэ, онтон ол хотонноох ыал аайы баар матырыйаалтан китайскай гороскобунан сыл символларын оҥорор дьарыгын саҕалаабыта уонна 12 төгүрүк кэмин оҥорон түмүктээбитэ. Аан бастаан 2012 сыл символын – Дракону оҥорбута. Сэтинньи ый бүтэһигиттэн дьон ыйытара, тугу толкуйдуу сылдьарын сэҥээрэрэ, журналистар сотору – сотору телефонунан, ватсабынан билсэллэрэ кынаттаан дуу, “кымньыылаан” дуу, ол символ кыыллары бэйэтэ хайдах ылынарынан, көрөрүнэн, ордук Уолбатын оҕолоро тугу сэҥээриэхтэрин, сөбүлүөхтэрин сэрэйэн, кинилэр Саҥа Дьылы бэлиэтиир күннэригэр таһаарар гына былааннаан, ахсынньы саҕатыттан оҥорон саҕалыыра.
Оҥорор кэмигэр мин төрүт чугаһаабаппын, миигиттэн ыйыппат (кэлин интернеттэн фото таһааттаран ылааччы), тугу эрэ толкуйдуу сылдьар, туттара – хамсанара сыыдамсыйбыт буолара. Кыра – кыратык тугу оҥоро сылдьарын аһыы олорон быктаран ылааччы. Өссө тугу, хайдах оҥоро сылдьарын эрдэ көрбөтүннэр диэн хахха (ширма) оҥостор этэ. Уопсайынан, сюрприз оҥорорун сөбүлүүр.
Дьэ, онтон ахсынньы 28 күнэ нэһилиэккэ биир бэлиэ күн буолара. Бырааттара, нэһилиэк эр дьоно кэлэн таһааран, миэстэтин булларан туруоран, хаартыскаҕа түһэн, тута ватсапка таһааран, мин үлэбиттэн эбиэккэ тиийэн илэ көрүөхпэр дылы ол ватсап хаартыската республиканы тилэри сүүрэн миэхэ эргийэн кэлэрэ. Онон урут хаартыска көрөрүм. Дьон санаатын биллэрэн суруйара ааҕарга наһаа үчүгэй буолара.
12 сыл устата Уолба туристар тохтоон ааһар сирдэрэ буолбута. Сорохтор хайдах оҥорбутун сирийэн көрөллөрө, фотоҕа түһэллэрэ, сорохтор ыҥыран таһааран кэпсэттэрэллэрэ, аҕабытын кытта хаартыскаҕа түһэллэрэ. Интэриэһинэй кэм саҕаланара. Туристар Өймөкөөннөөн, онтон төннөн иһэн тохтоон ааһаллара. Аан дойду араас муннуктарыттан кэлэн соһуталлара, үөрэн – көтөн сөҕөн – махтанан бараллара. Ону араас сурунаалларга, хаһыаттарга таһаарбыттарын интернеккэ булан ааҕабыт.
Ол кэмҥэ “Таатталар – талах курдаахтар” диэн саха норуотугар баар өйдөбүлүнэн Тааттабыт талаҕыттан олоппостору, курдары, телефон хаҕын о.д.а. оҥортолуур. Маастар кылаастары ыыталыыр.
Билигин аҕабыт эмтиир кыаҕар эрэнэн тэтиҥ маһынан үлүһүйэр. Араас массажтанар тэриллэри бэйэтэ толкуйдаан, айан оҥорор, утах оҥотторон иһэр. Массажердарын чугас дьонугар бэлэхтээн үөрэр. Сылын бэлиэтин тэтиҥтэн оҥорон саҕалаата.
Аҕабыт интэриэһэ киэҥ: ааҕар; уурунуу суругунан, былыргы алфавитынан интэриэһиргиир; хаарга, саһааҥҥа, окко, хортуоппуйунан суруктары суруйталыыр, харысхал бэлиэлэрин оҥорор; сиэн оҕолоругар хаар оҥоһуктары, сороҕор сыырдары оҥорон үөрдэр – көтүтэр; тыксаан, хабылык оҥорон, бэлэхтиир, оонньуурга үөрэтэр; хомуска оонньуур, сиэннэрин дьарыктыыр.
Михаил – Уолба төрүт олохтооҕо, Маайа, Торуома Боппуоһаптар иккис уоллара. Ахсыс кылааһы Уолбаҕа, оскуоланы Баайаҕаҕа бүтэрбитэ. Семен Дмитриевич Мандаровка үөрэнэн, оскуолаттан тракторист бырааптаах П.Алексеев аатынан совхозка үлэлии тахсыбыта, армияҕа сулууспалаан, ыал буолан баран, Дьокуускайдааҕы салайар кадрдары бэлэмниир тыа хаһаайыстыбатын техникумугар үөрэнэн, дойдутугар механигынан, биригэдьииринэн, кладовщигынан, заправщигынан үлэлээбитэ. Кэлин сибиинньэ, сүөһү иитэр бааһынай хаһаайыстыбаны салайан үлэлэппитэ.
Түөрт оҕолоохпут, сиэннэрдээхпит. Бары Дьокуускай куоракка олороллор. Улахан кыыспыт Туйаара “ГКУ Служба госзаказчика” тэрилтэ архитектура — тутуу отделын инженера, кэргэннээх, уол оҕолоох. Сайына — “Сахатранснефтегаз” специалиһа, Нарыйа Н.Д.Неустроев аатынан “Смарт-библиотекаҕа” сүрүн библиограф. Уолбут Мичил – ООО “Внедорожник” тэрилтэҕэ менеджер, кэргэннээх, 3 оҕолоох. Бары интэриэһиргиир, холонон көрөр дьарыктаахтар. Көрөн сэргиибит, сэмээр үөрэбит.
Зоя Петровна Боппосова, кэргэнэ, учуутал.
ПОДЕЛИТЬСЯ: