Улуу суруйааччы Лев Толстой хорсун киһи этэ. Ол курдук куттаммакка сэриилэспитин, адьырҕаны кытары сирэй сирэйгэ киирсибитин, имениятын хаартыга сүүйтэрбитин, бэйэтин санааларын кимтэн да куттаммакка этэрин туһунан суруйаллар. Ол гынан баран киһи буоллаҕа дии, олус куттанар түбэлтэлэрдээх эбит. Лев Николаевич этиҥнээх ардахтан, алҕас тохтубут туустан, дьоло суох сыыппаралартан, сибиэннэртэн, куһаҕан түүллэртэн уонна биттэртэн өлөрдүү куттанара дииллэр. Биллэн турар, кини айылҕаттан айдарыылаах көһөҥө талааннаах киһи буолан этэ аһаҕас буоллаҕа. Инники олоҕор улаханнык тугу да былааннаммата, онтун кэпсии сылдьыбат этэ дииллэр. Кэлин онтон харыстанар ньыманы булбута диэн билэр дьон суруйаллар. Өскөтүн кимниин эрэ инники былааннарын туһунан суруйсарыгар эбэтэр көннөрү бэлиэтэнэригэр суругун бүтүүтүгэр ЕБЖ (если будем живы), диэн буукубалары туруорар эбит. Ол суруга абыраабыта дуу, атынтан эбитэ дуу, улуу суруйааччы уһун олохтооҕо, кырдьыар диэри өйө-санаата чэбдик, аата-суола улуу этэ. Онон биһиги даҕаны улуу суруйааччыны үтүктэн туохтан эрэ куттанар буоллахпытына бэйэбитин харыстанан «Өскөтүн тыыннаах буоллахха» (ӨТБ) эбэтэр атын тыллары туруордахпытына хайдаҕый?

Икки бөрө туһунан

Бу информационнай технологиялар дэлэйбит кэмнэригэр оҕону иитии олус уустугурда, урукку сэбиэскэй иитии сөбө суох буолла дэһэбит. Кырдьык даҕаны, билиҥҥи оҕону уһуннук лэбэйдээн ньаҥсыйан ииппэккин. Икки дьүөгэлии дьахталлар оҕону иитии туһунан кэпсэтиилэригэр эдэр дьахтара ол туһунан муҥатыйбыт. Онуоха олоҕу билбит, кырдьаҕас дьүөгэтэ  сиэннэрин иитиитигэр араас омук притчаларын кэпсээн кылгастык үтүө уонна мөкү диэн тугун быһаарарын эппит.  Притчалар туһалаахтарын бэрэбиэркэлээри эдэр дьахтар оҕотугар икки бөрө туһунан кэпсээбит. Муударай дьүөгэтин сүбэтин ылынан кэпсээбит притчата маннык эбит. «Биирдэ кырдьаҕас индеец сиэнигэр кэпсээбит: «Хас биирдии киһи иһигэр икки бөрө олорон куруук киирсэллэр эбит. Биир бөрө куһаҕаны эрэ өрө тутар эбит. Ымсыы, күнүү, бэрдимсийии, сымыйа, таҥнарыы курдук куһаҕан тыыннары илдьэ сылдьар эбит. Атын бөрө үтүө санаанан салайтарар эбит. Үтүө быһыыны, эйэни, тапталы, эрэли, кырдьыгы, эрэллээх буолууну өрө тутар эбит». Онуоха кыракый сиэнэ кырдьаҕастан ыйыппыт: «Оччоҕо хайалара кыайыай, эһээ?» диэн. Кырдьаҕас индеец мичээрдээн баран сиэнигэр хоруйдаабыт: «Кими куруук аһатаҕын да, ол бөрө кыайар» диэбит. Кэлин эдэр дьүөгэ оҕону иитиигэ биэрбит сүбэтин иһин кырдьаҕас дьүөгэтигэр махтаммыт.  Норуот номоҕо, муудараһа ити курдук күүстээх. Оттон биһиэхэ сахаларга итинник кылгас, муударай номохтор бааллар дуо?

Модун уонна кэмчи

Абаҕам сэрии ветерана Илья Лопатин ахтыытын аахтым. Онно кини сэрии бастакы күннэригэр кыайтаран да иһэн улуу нуучча омуга санаата түспэтэҕин сөҕөр. Хайа да түгэҥҥэ: «Син биир кыайыахпыт!», – диэн санаалаахтар этэ диэн сөҕөн суруйар. Улахан уонна аҕыйах ахсааннаах омук араастаһыыта онно сытара буолуо да? Аҕыйах аҕыйах курдук санаата түргэнник сынтарыйар буоллаҕына, ахсаанынан элбэх, санаатынан күүстээх омук күүһэ-күдэҕэ модун буолар эбит дуо? Ол да иһин ити сэриини нууччалар кыайдылар дииллэр эбит. Япония аҕыйах ахсааннаах буоллар да, сайдыылаах диибит. Ол гынан баран улуу Аҕа дойду сэриитигэр сэбиэскэйдэр кинилэри начаас кумалаабыттара. Биричиинэтэ аҕыйах ахсааннаахтара буолар дуо? Аҕыйах ахсааннаах омук көмүскэнэр дуулаҕа санаата кэмчи буолар дуо?

Логло