Араас быыстапкаларга кустар, кыыллар чуучулаларын элбэхтик көрөбүт. Арай быйыл Арчы дьиэтигэр ыытыллыбыт быыстапкаҕа балык чуучулалара туралларын бэркэ сонургуу көрөн, хаһаайкатыттан Алексеева Капиталина Михайловна хайдах оҥорорун ыйыталастым.
—Капиталина Михайловна, бу оҥоһуктарыҥ туһунан кылгастык билиһиннэриэҥ дуо?
-Бүгүҥҥү быыстапкаҕа сордоҥ, сыалыһар, собо, хатыыс чуучулаларын оҥорбуппун аҕаллым. Алыһар төбөлөрүн сууйан-сотон, хатаран, лаахтаан баран, «Ким элбэх балыгы хаптарарый?» — диэн оонньууну ыытарбын олус сөбүлүүбүн. Ону оҕолор да, улахан дьон да наһаа астыналлар. Оттон бу мас көтөрдөрүн чуучулалара тураллар: улар, эрдэҕэс. Быыстапкаларга композиция оҥорорго наһаа үчүгэйдэр. Оттон бу кэтэн турар бастыҥабын куруппааскы түүтүнэн оҥорбутум. Урут биһиги дьоммут маннык курдук оҕуруонан тигэллэр этэ, мин аллара өттүн барытын бөдөҥ балык сиһин уҥуохтарыттан оҥостон кэтэн турабын.
-Балыгы хайдах чуучула оҥороҕун, ким үөрэппитэй?
— Элгээйигэ Борис Николаевичка быраактыкаҕа бара сылдьан, Анатолий Макаровка чуучуланы оҥоруу сүрүн технологиятыгар үөрэммиппит. Балыгы туттаран аҕаллахтарына, бастаан хайаан да сууйабын. Хайа баҕарар балык кирдээх буолар. Бириэмэтэ суох буоллахпына тоҥоро ууран кэбиһэбин, бириэмэлэннэхпинэ ириэрэн баран, салгыы туустаах ууга, бороһуоктаах ууга сууйабын.Билигин үчүгэй баҕайы убаҕас хаһаайыстыбаннай мыылалар баар буоллулар. Сыты суох гыныыга саамай туһанар ньымам хартыыһаны ууга суурайан туттабын. Сууйан баран киэһэ тэлэбиисэр көрө-көрөбүн ис өттүттэн түөһүттэн кутуругар диэри хайытабын уонна аргыый аҕай тириититтэн этин арааран туспа уурабын. Тириитин дэлби сыппах соҕус быһаҕынан эбэтэр атын туттар тэрилбинэн ыраастыыбын уонна эмиэ бороһуоктаах ууга сууйабын.
-Өссө тугу оҥороҕун?
— Бу талаҕынан оҥорбут тымтайым. Ол онтон балыктар тахсан эрэллэрин курдук дьүһүйэн оҥордум. Аны хайа баҕарар балык лапчаана наһаа кыраһыабай, онтон түөскэ кэтэр киэргэл, ытарҕа оҥоруохха сөп. Холобур, бу улар түөһэ көҕөрүмтүйэн, кылабачыйан көстөр өҥнөөх. Ол иһин улар түөһүн түүтүттэн түбэтиэйкэ курдук бэргэһэ оҥостубутум. Ону сөп түбэһэр таҥаска кэтэбин. Өссө араас тобохтон, холобур халадьыаска туттуллубут уҥуохтары дэлби сууйан, ыраастаан баран, уһун сотолору мохсуо ооонньууга туттабын, кыра уҥуохтарынан хаамыскалары оҥоробун. Өссө кыра уҥуохтартан саахымат фигураларын таһаарабын. Бу сыалыһар тоноҕоһун уҥуоҕуттан наһаа үчүгэй музыкальнай инструмент тахсар.
-Бэйэҥ тускунан билиһиннэриэҥ дуу?
-Бэйэм төрдүм Үөһээ Бүлүү улууһун Боотулу нэһилиэгэ. Үөрэхпин бүтэрэн баран, Бүлүү улууһун Баппаҕаайы нэһилиэгэр биология, химия, төрүт култуура учууталынан үлэлээбитим, кэргэн тахсан элбэх оҕоломмутум. Кэлин куоракка көһөн кэлэн, уруккута 29 №-дээх СПТУ-га педагогунан үлэлээбитим 30 сыла туолар. Ол тухары оҕолор ыал буолан, сиэн бөҕөнү бэлэхтээн үөрүүбүт улахан.
Виктор Эверстов
ПОДЕЛИТЬСЯ: