Сэтинньи 12 күнүгэр Өксөкүлээх Өлөксөй аатынан Норуоттар доҕордоһууларын киинин аччыгый саалатыгар «Забота-Арчы» амарах хаһыат кэлэктиибэ биир санаалаахтарын “Алгыстаах түһүлгэҕэ” түмтэ.
Көрсүһүүгэ М.К. Аммосов аатынан Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университет магистраннара Николаева Уйгулаана, Слепцова Олеся кэлэн ыалдьыттаатылар. Кинилэр быйылгы сыл тохсунньу ыйыттан социальнай ситимнэргэ саха тылын үөрэтэр түһүлгэни тэрийбит аныгы кэм дьулуурдаах ыччаттара буолаллар. Кистэл буолбатах, сахалыы ыраастык саҥарар ыччат биллэ аҕыйаата, оннооҕор биир да омук үктэммэтэх саха нэһилиэктэригэр нууччалыы кэпсэтэр оҕолор улаатан эрэллэр. Эгэ, Дьокуускайга хартыына хайдах буолан турара буолла. Бу күһүн куораппыт дьаһалтатын баһылыга, бачча элбэх саха Туймаада хочотугар өссө түмсэ илигэ, кытаатан төрөөбүт тылбытын араҥаччылыырга турунуоҕуҥ диэбитэ. Онон көрсүһүүбүтүгэр Уйгулааналаах Олеся курдук тирээн турар, сытыы проблеманы быһаарса сылдьар кыргыттар кэлэн, күннээҕи олоххо сахалыы таба саҥарыы, суруйуу нуорматын туһунан ирэ-хоро кэпсээбиттэрин, ырыппыттарын, “ыччаттаах эбиппит” диэн үөрэ-астына иһиттибит. Кинилэр бэс ыйыгар “Забота-Арчы” хаһыат биир нүөмэригэр хайыы-үйэ ыалдьыттаан тураллар, онон уруккуттан шефтэһэр кэриэтэ дьоммут.
Олеся Слепцова Үөһээ Дьааҥыттан сылдьар, хотугулуу-илиҥҥи омуктар тылларын уонна култуураларын үөрэтэр институт саха салаатын магистрана:
— Бу “Забота-Арчы” хаһыакка ийэлээх аҕам суруйтараллар этэ, онон оҕо эрдэхпиттэн көрөн, ааҕан да улааппыт хаһыатым буолар. Наһаа үчүгэй аһаҕас, амарах кэпсэтиигэ сырыттыбыт. Аныгы кэмҥэ ханнык ньыманан ыччакка, дьоҥҥо-сэргэҕэ саха тылын нуорматын тарҕатарбытын кэпсээтибит. Биллэн турар, биһиги инникитин эһиги хаһыаккытын кытта бииргэ үлэлэһэргэ бэлэммит, хаһан баҕарар маннык көрсүһүүлэри тэрийэр буоллаххытына ыҥыраарыҥ.
Биһиги “Сай саха” диэн бырайыакпыт бу сыл тохсунньу 21 күнүттэн саҕаламмыта, “Сай саха” диэн ол аата санааҕын сахалыы сайа эт уонна сахалыы саҥар диэн ис хоһоонноох. Бу бырайыакпытынан ыччакка интернет ситимигэр сахалыы таба суруйууну уонна литературнай нуорманы илдьириритэн инстаграмҥа, социальнай ситимнэргэ таһаарабыт. Ыччакка өйдөнүмтүө буоларын курдук кылгастык рилс дэнэр видеоларынан тарҕатабыт. Өссө биир үлэлэһэр хайысхабытынан нууччалыы тыллары сахатытыы буолар. Бу туһунан элбэх кэпсэтии, дьүүллэһии буолар, мөккүөр үксүн диалектарга тахсар. Холобур, мин маннык саҥаран улааппытым, онон маннык саҥарабын, литературнай нуорманы ылыммаппын диир дьоннор кытта бааллар. Ол да буоллар биһиги син биир литературнай нуорманы тарҕаппыппыт курдук тарҕатабыт.
Хотугулуу-илиҥҥи омуктар тылларын уонна култуураларын үөрэтэр институт саха салаатын магистрана, “Сай саха” бырайыак өссө биир төрүттээччитэ Уйгулаана Николаева нууччалыы тыллары сахатытыыны маннык диэн быһаарар:
— ХХ үйэ саҕаланыыта саха интеллигенциятын биир чаҕылхай бэрэстэбиитэлэ, тыл үөрэхтээҕэ Г.В. Баишев — Алтан Сарын урут сүппүт тыллары саҥардан, сөргүтэн киллэрбитэ. Ол ханныктарый диир буоллахха, айылҕа диэн тиэрминин олус үчүгэйдик тутта сылдьабыт. Оттон “куурусса” оннугар “табык” диэн тылы киллэрэ сатаабыта кыайан киирбэтэҕэ. Дьэ, итинник сиидэлэнэн-сиидэлэнэн, сүүмэрдэнэн-сүүмэрдэнэн, норуот туттар тылыгар сорҕото хаалан хаалар. Ол курдук, түмэл, билим, ойуулук киирдилэр, ол аата норуот ылынна. Итинник тиэрмин киирэрин-киирбэтин аҥардас хамыыһыйа быһаарбат, норуот быһаарар. Иһиллэрэ да, суруллара да үчүгэй, өйдөнүмтүө тыл буолла да, норуот ылынар. Оттон арааһынайдаан сахатыппыттарын ылыммат буоллаҕына ылыммат. Ол гынан баран кэмиттэн кэмигэр бу боппуруоһу күөдьүтэн таһаара туруохха, тылы төһө кыалларынан сахатытан иһиэххэ наада. Онон итинник үлэ син биир барыахтаах.
Бу тэрээһиҥҥэ сылдьан, сорох тэрилтэлэр “Забота-Арчы” амарах хаһыаты бэйэлэрин бэтэрээннэригэр босхо суруттаран бэлэхтиир олус бэрт үгэстээхтэрин бэлиэтии көрдүм. Ол иһин тэрилтэ барыта да бу үтүө үгэһи батыһара буоллар дии санаатым, саха киһитэ төрөөбүт тылынан ааҕар буоллаҕына, күннээҕи толкуйа түргэтиир, оҥорон көрөрө сайдар, өйө-санаата тобуллар, кырдьара бытаарар. Онон кытаатыҥ, “Забота-Арчы” амарах хаһыаты ааҕыҥ, сурутуҥ, өйөөҥ!”.
ПОДЕЛИТЬСЯ: